Phát huy tính tự chủ, tự quyết của địa phương trong xây dựng nông thôn mới

Địa phương chủ động thực hiện, phù hợp với số vốn được cấp

Chương trình MTQGXDNTM là chương trình lồng ghép đa mục tiêu và phân cấp rất mạnh về cho cấp cơ sở, phát huy tính tự chủ và tự quyết của địa phương. Nguồn vốn ngân sách Trung ương hỗ trợ các địa phương thực hiện đầu tư để hoàn thiện các tiêu chí nông thôn mới, trong đó có tiêu chí về giáo dục.

Theo đó, nguồn vốn thực hiện Chương trình được cấp cho địa phương, việc phân bổ vốn cho các lĩnh vực cụ thể do địa phương chủ động theo yêu cầu của địa phương, phù hợp với số vốn được cấp. Bộ GDĐT không được giao nhiệm vụ phân bổ kinh phí cho các địa phương tham gia Chương trình.

Kinh phí giao cho Bộ GDĐT thuộc Chương trình MTQGXDNTM chủ yếu chi cho tổ chức hội thảo tập huấn; hướng dẫn thực hiện các Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới các cấp (xã, huyện, tỉnh); kiểm tra, hỗ trợ kĩ thuật thực hiện công tác phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em 5 tuổi; phổ cập giáo dục tiểu học; kiểm tra công tác xóa mù chữ và tổ chức hoạt động của Trung tâm học tập cộng đồng; tổ chức kiểm tra thực hiện Chương trình tại địa phương theo phân công của Ban chỉ đạo Trung ương.

Giải ngân hiệu quả, đạt 95–100%

Trong giai đoạn 2021–2025, nguồn kinh phí sự nghiệp Trung ương dành cho Bộ GDĐT để triển khai hoạt động hướng dẫn, kiểm tra, hỗ trợ kĩ thuật luôn được giải ngân hiệu quả, đạt 95–100%.

Huy động nguồn lực là yếu tố then chốt để thực hiện các mục tiêu giáo dục trong khuôn khổ CTMTQGXDNTM, đặc biệt trong việc xây dựng cơ sở vật chất trường học đạt chuẩn và đảm bảo các điều kiện học tập. Những nguồn lực này đã được sử dụng hiệu quả để đáp ứng tiêu chí giáo dục trong chương trình nông thôn mới, như xây dựng trường lớp, cung cấp thiết bị dạy học và hỗ trợ học sinh khó khăn.

Một trong những điểm sáng rõ rệt nhất sau 5 năm thực hiện chương trình là sự thay đổi căn bản của hệ thống trường lớp vùng nông thôn. Nếu năm 2020, tỉ lệ trường đạt chuẩn quốc gia mới dừng ở mức 10,9% thì đến năm 2024, con số này đã tăng lên 62,8%, minh chứng cho sự chuyển mình mạnh mẽ. 

Cụ thể, bậc mầm non có 59,5% trường đạt chuẩn quốc gia, tiểu học đạt 43,4% chuẩn mức 1 và 18,2% chuẩn mức 2, trung học cơ sở lần lượt đạt 52,4% và 13,9%. Trên phạm vi cả nước, 87,5% xã đã hoàn thành tiêu chí về trường học, trong đó vùng Đồng bằng sông Hồng đạt 100%, Đông Nam Bộ đạt 98%.

Hạ tầng được nâng cấp không chỉ mang đến những ngôi trường khang trang, mà còn là tiền đề để đổi mới phương pháp dạy học, nâng cao chất lượng giáo dục và nuôi dưỡng khát vọng học tập của trẻ em nông thôn.

Những con số ấy khẳng định nỗ lực đồng bộ của ngành Giáo dục và chính quyền địa phương, đưa giáo dục nông thôn tiệm cận với mặt bằng chung cả nước, giảm dần khoảng cách giữa thành thị và nông thôn.