Giáo dục STEM trong mầm non: Khơi dậy tư duy sáng tạo từ những năm đầu đời

Tham dự hội thảo còn có đại diện các đơn vị trực thuộc Bộ GDĐT; lãnh đạo các Sở GDĐT cùng nhiều nhà giáo, chuyên gia giáo dục trong lĩnh vực giáo dục mầm non.

Quang cảnh hội thảo

Phát biểu khai mạc, ông Nguyễn Thanh Đề, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Mầm non nhấn mạnh vai trò đặc biệt của giáo dục mầm non (GDMN) trong hệ thống giáo dục quốc dân. Đây là cấp học nền tảng, đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành nhân cách, phẩm chất và năng lực ban đầu của trẻ. Trong bối cảnh toàn cầu hóa và cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, việc tích hợp các yếu tố Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật và Toán học (gọi tắt là STEM) vào chương trình GDMN là một hướng đi cần thiết, nhằm nâng cao chất lượng giáo dục và chuẩn bị cho trẻ những kỹ năng thiết yếu của thế kỷ 21.

Với đặc trưng “học qua chơi”, giáo dục mầm non không thể áp dụng máy móc các phương pháp hàn lâm. Do đó, STEM được tiếp cận như một phương tiện để tạo môi trường học tập giàu trải nghiệm, giúp trẻ phát triển tư duy phản biện, khả năng sáng tạo, sự tự tin và kỹ năng giải quyết vấn đề.

Ông Nguyễn Thanh Đề, Vụ trưởng Vụ GDMN, Bộ GDĐT, phát biểu tại hội thảo

Tại hội thảo, các đại biểu đã phân tích rõ những thuận lợi và thách thức trong quá trình triển khai giáo dục STEM tại các cơ sở GDMN. Một trong những thuận lợi lớn nhất là đặc điểm tâm lý của trẻ từ 3 - 6 tuổi rất phù hợp để tiếp nhận kiến thức thông qua hoạt động thực hành, khám phá và trải nghiệm. Đây cũng là “thời kỳ vàng” cho sự phát triển trí tuệ và nhân cách của trẻ.

Trong phần tham luận, GS.TS Huỳnh Văn Sơn, Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm thành phố Hồ Chí Minh cho rằng: Việc trang bị năng lực giáo dục STEM cho sinh viên ngành Giáo dục mầm non là yêu cầu cấp thiết, là nền tảng để các giáo viên mầm non tương lai có khả năng thiết kế, tổ chức các hoạt động giáo dục STEM cho trẻ.

Các đại biểu tham dự tại hội thảo

Từ đó, GS.TS Huỳnh Văn Sơn đề xuất 5 nhóm giải pháp. Cụ thể, cần xây dựng chuẩn đầu ra về năng lực giáo dục STEM cho sinh viên ngành này; phát triển chương trình đào tạo và các mô - đun bồi dưỡng chuyên biệt; tạo điều kiện, môi trường thuận lợi để sinh viên rèn luyện và phát triển năng lực.

Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Nguyễn Thị Kim Chi cho biết, trên cơ sở các ý kiến đóng góp, Vụ GDMN sẽ hoàn thiện dự thảo kế hoạch triển khai giáo dục STEM trong chương trình GDMN, trình lãnh đạo Bộ ban hành trước năm học mới.

Theo Thứ trưởng, việc áp dụng STEM trong GDMN chỉ hiệu quả khi nó được hiểu và thực hiện đúng bản chất, nghĩa là lấy trẻ làm trung tâm, hoạt động học tập phải gắn với trải nghiệm, kích thích tư duy, không gượng ép, không dàn dựng. Cũng cần tránh hai thái cực: một là xem nhẹ vai trò của STEM; hai là thần thánh hóa STEM theo hướng áp dụng như chương trình dạy học kỹ thuật.

Thứ trưởng Bộ GDĐT Nguyễn Thị Kim Chi phát biểu tại hội thảo

“Điều quan trọng là phải coi STEM như công cụ để phát triển, khơi gợi tư duy và khả năng sáng tạo của trẻ chứ không phải là mục tiêu áp đặt”, Thứ trưởng Nguyễn Thị Kim Chi nhấn mạnh.

Thứ trưởng cho biết, Bộ GDĐT hiện đang hoàn thiện Chương trình GDMN mới, trên cơ sở kế thừa giá trị của Chương trình năm 2009, tích hợp các tiêu chí tiếp cận STEM. Nguyên tắc tiếp cận STEM với GDMN là “lấy trẻ làm trung tâm”, coi đây là tiền đề, điểm tựa cho sự phát triển.