Tổng kết Đề án tăng cường tiếng Việt cho trẻ em mầm non và học sinh tiểu học người DTTS

Dự hội nghị có đại diện các đơn vị thuộc Bộ GDĐT, các sở GDĐT, các cơ sở giáo dục mầm non.

Quang cảnh hội nghị

Linh hoạt tăng cường tiếng Việt bằng nhiều hình thức

Báo cáo tại hội nghị, Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Mầm non Cù Thị Thuỷ cho biết: Đề án tăng cường tiếng Việt cho trẻ em mầm non và học sinh tiểu học vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2016 – 2020, định hướng năm 2025 được triển khai theo 2 giai đoạn.

Giai đoạn 2016 - 2020, Bộ GDĐT và các địa phương tập trung vào việc ban hành kế hoạch, hướng dẫn, chỉ đạo về chuyên môn để các địa phương xây dựng môi trường tăng cường tiếng Việt, bố trí đội ngũ, bồi dưỡng giáo viên, đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị dạy học.

Giai đoạn 2020 – 2025 đề án tập trung nội dung tăng cường tiếng Việt trên cơ sở tiếng mẹ đẻ của trẻ, hỗ trợ trẻ em tốt hơn trong việc phát triển ngôn ngữ.

Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Mầm non Cù Thị Thuỷ báo cáo tại hội nghị

Ở cả 2 giai đoạn, Bộ GDĐT đã tích cực triển khai thực hiện tốt các nội dung, tổ chức tập huấn, giám sát, ban hành công văn hướng dẫn, hỗ trợ các địa phương triển khai thực hiện tốt Đề án.

Các địa phương linh hoạt, sáng tạo trong triển khai tăng cường tiếng Việt trên cơ sở tiếng mẹ đẻ cho trẻ mầm non. Giáo viên chú trọng xây dựng môi trường, lồng ghép thích hợp hoạt động giao tiếp tiếng Việt cho trẻ; lựa chọn nội dung phù hợp với đặc điểm vùng miền, tâm sinh lí lứa tuổi và dân tộc của trẻ; phối hợp với cha mẹ để xây dựng môi trường tiếng Việt tại gia đình. Địa phương đã tổ chức các hoạt động cho trẻ làm quen với việc đọc, viết tiếng Việt dưới nhiều hình thức.

98% trẻ DTTS đến trường được tăng cường tiếng Việt

Đến tháng 5/2025, toàn quốc có 4.913 trường mầm non có đông trẻ em là người dân tộc thiểu số. Có 51.775 nhóm, lớp mầm non có trẻ 16 em người DTTS. Tăng 133 trường, 5.708 nhóm, lớp, 128.217 trẻ so với năm 2015.

Tính đến thời điểm này, tổng số trẻ em người DTTS đến trường là 882.845 trẻ, tăng 128.569 trẻ em người DTTS so với năm 2015. Số trẻ em người DTTS học 2 buổi/ngày 869.399 trẻ, tăng 146.543 trẻ. Có 98,0% trẻ DTTS đến trường được tăng cường tiếng Việt. Trẻ em người DTTS đã mạnh dạn tự tin hơn trong các hoạt động giáo dục và hoạt động khác trong cuộc sống.

Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Phổ thông Trịnh Hoài Thu báo cáo tại hội nghị

Các sở GDĐT tích cực tham mưu, bố trí đủ số lượng cán bộ quản lí, giáo viên, nhân viên tại các trường mầm non vùng có đông trẻ DTTS, đảm bảo thực hiện chương trình 2 buổi/ngày. Giáo viên là người DTTS, giáo viên biết tiếng mẹ đẻ và giáo viên có khả năng dạy song ngữ được các địa phương bố trí ổn định.

Hàng năm, ngành Giáo dục đã tổ chức các khoá bồi dưỡng, tập huấn cho cán bộ quản lí, giáo viên mầm non về  nội dung, phương pháp tăng cường tiếng Việt, tiếng DTTS; bồi dưỡng tiếng Việt cho cha mẹ trẻ. Một số địa phương đã biên soạn tài liệu phù hợp với vùng miền, văn hóa cộng đồng dân tộc nơi trẻ sinh sống để tăng cường tiếng Việt cho trẻ.

Trong gần 10 năm thực hiện đề án, các địa phương đã tăng cường đầu tư, mua sắm trang thiết bị. Có 4.865/4.913 cơ sở giáo dục mầm non xây dựng môi trường tăng cường tiếng Việt cho trẻ em người DTTS. Gần 2.000 trường mầm non có thư viện thân thiện để cha mẹ đọc sách cùng trẻ.

Hỗ trợ vùng đặc biệt khó khăn, vùng trẻ ghép nhiều dân tộc

Sau khi sáp nhập địa giới hành chính, hiện nay, tỉnh Quảng Ngãi là nơi sinh sống của 43 dân tộc. Theo đại diện Sở GDĐT Quảng Ngãi, với nhiều đặc thù về địa bàn, để khắc phục tình trạng thiếu giáo viên mầm non, ngành Giáo dục đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp như tuyển dụng, điều động biệt phái, dạy liên xã, liên trường với những chính sách đặc thù.

Đại diện địa phương báo cáo tại hội nghị

Song song với đó, địa phương cũng đã linh hoạt tổ chức nhiều hoạt động đẩy mạnh tăng cường tiếng Việt cho trẻ em dân tộc thiểu số vừa đảm bảo việc chuẩn bị đầy đủ kĩ năng bước vào chương trình giáo dục phổ thông, vừa giữ được nét văn hoá, truyền thống của các dân tộc.

Là địa phương vùng sâu, vùng xa, tỉnh Điện Biên mong muốn Bộ GDĐT tiếp tục tham mưu với Chính phủ nghiên cứu các chính sách hỗ trợ về tiền lương, nhà ở, chế độ cho đội ngũ giáo viên mầm non để thầy, cô giáo yên tâm bám trường, bám bản, phát triển giáo dục vùng dân tộc thiểu số. Đồng thời, có những hỗ trợ về phát triển thư viện trường học, bồi dưỡng, tập huấn nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, triển khai các giải pháp, hoạt động để hiệu quả hơn công tác tăng cường tiếng Việt cho học sinh người dân tộc thiểu số.

Các đại biểu tham dự hội nghị

Sở GDĐT tỉnh Gia Lai kiến nghị Bộ GDĐT sớm xây dựng sổ tay hỗ trợ cha mẹ trẻ và cộng đồng để tạo điều kiện thuận lợi cho địa phương trong việc tăng cường tiếng Việt trên cơ sở tiếng mẹ đẻ. Cùng với đó, tăng cường chỉ đạo thực hiện và hướng dẫn, tập huấn, hỗ trợ chuyên môn, kĩ thuật đối với vùng đặc biệt khó khăn, vùng trẻ ghép nhiều dân tộc và độ tuổi; tổ chức chia sẻ mô hình hay, cách làm tốt giữa các đơn vị có đông trẻ em người dân tộc thiểu số.

Tập huấn phải hướng đến chất lượng, không phải tổ chức để kiểm đếm

Đánh giá cao những kết quả sau gần 10 năm triển khai, Thứ trưởng Thường trực Phạm Ngọc Thưởng nhận định: Đề án là chủ trương đúng đắn, thể hiện sự quan tâm sâu sắc, kịp thời, nhân văn của Đảng, Nhà nước. Quan tâm, phát triển giáo dục mầm non, tăng cường tiếng Việt cho trẻ em dân tộc thiểu số là tạo tiền đề, nền tảng vững chắc cho các cấp học tiếp theo, góp phần tạo thành công cho Chương trình Giáo dục phổ thông, nâng cao giáo dục, nguồn nhân lực vùng đồng bằng dân tộc thiểu số.

Theo Thứ trưởng Thường trực, nguyên lí, đặc thù của giáo dục là cá thể hoá đến từng đối tượng nên phải nhìn nhận rằng, chặng đường phát triển giáo dục mầm non nói chung, tăng cường tiếng Việt cho trẻ em dân tộc thiểu số nói riêng vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức và còn nhiều nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách cần phải làm. Đặc biệt là cùng nhau thống nhất về nhận thức, quan điểm, tư duy trong triển khai, hành động.

Thứ trưởng Thường trực Phạm Ngọc Thưởng phát biểu kết luận hội nghị

Đề án là một căn cứ, một cú hích cho sự đổi mới. Do đó, phải tiếp tục vận dụng nhiều nội dung giá trị trong Đề án mang lại sau khi triển khai. “Chúng ta phải xem tăng cường tiếng Việt cho trẻ em dân tộc thiểu số là nhiệm vụ phải làm, có vai trò hết sức quan trọng của giáo dục. Từng tỉnh, từng vùng miền, từng địa phương phải thấy được thế mạnh của mình để phát huy, khắc phục những khó khăn”, Thứ trưởng Thường trực nhấn mạnh.

Đối với các đơn vị thuộc Bộ GDĐT, Thứ trưởng Thường trực yêu cầu tiếp tục rà soát, tham mưu các thể chế, chính sách, tổ chức công tác bồi dưỡng, tập huấn cho đội ngũ nhà giáo. Trong đó, công tác tập huấn “phải là bồi dưỡng những cái đang cần, chứ không phải những cái mình đang có. Tập huấn phải hướng đến  mục tiêu lớn nhất là chất lượng, không phải tổ chức để kiểm đếm số lượng”, Thứ trưởng Thường trực lưu ý.

Đối với các địa phương, Thứ trưởng Thường trực đề nghị cần đa dạng hoá các giải pháp triển khai. Thứ trưởng nhấn mạnh: “Đây là việc mới, khó, nhiều thách thức, cần hết sức kiên trì, kiên nhẫn, đánh giá rút kinh nghiệm theo từng năm”.

Thứ trưởng Thường trực Phạm Ngọc Thưởng trao tặng Bằng khen của Bộ trưởng Bộ GDĐT cho các cá nhân, tập thể có thành tích xuất sắc trong triển khai thực hiện Đề án

Đồng thời, Thứ trưởng cũng lưu ý địa phương cần chủ động, tham mưu với chính quyền về những chính sách đặc thù, đảm bảo trong việc tiếp cận giáo dục địa phương, nhân rộng các mô hình, cách làm tốt. Trong quy hoạch, đầu tư cần đảm bảo cho phát triển chất lượng giáo dục mầm non.

Khẳng định, đội ngũ giáo viên mầm non là những nhà giáo hết sức chăm chỉ, sáng tạo, bản lĩnh, bền bỉ. Do đó, Thứ trưởng đề nghị, đội ngũ giáo viên phải tự nâng cao năng lực bản thân. Khi được đầu tư, quan tâm bài bản, có phương pháp, cách thức, bồi dưỡng và sự đồng hành thì mong rằng đội ngũ giáo viên mầm non sẽ làm tốt hơn nữa những công việc, trách nhiệm của mình.

Tại hội nghị, Thứ trưởng Thường trực Phạm Ngọc Thưởng cũng đã trao tặng Bằng khen của Bộ trưởng Bộ GDĐT cho các cá nhân, tập thể có thành tích xuất sắc trong triển khai thực hiện Đề án.